Μάρλεϊ, Μπομπ

(Robert Nesta «Bob» Marley, Σεντ Ανς, Τζαμάικα 1945 – Μαϊάμι, Φλόριντα, ΗΠΑ 1981). Τζαμαϊκανός μουσικός. Ο Μ. υπήρξε ο κυριότερος εκπρόσωπος της ρέγκε (reggae), ενός τοπικού μουσικού ιδιώματος της Καραϊβικής, στο οποίο ο ίδιος εισήγαγε στοιχεία της αγγλοσαξονικής μουσικής (ροκ και ποπ) που κυριαρχούσε στη δεκαετία του 1960. Γιος ενός Άγγλου ανώτερου αξιωματικού και μιας Τζαμαϊκανής, ο Μ. στράφηκε από μικρός στη μουσική και πραγματοποίησε την πρώτη του ηχογράφηση το 1961, σε ηλικία 16 ετών (το όνομά του μάλιστα τυπώθηκε λανθασμένα ως Bob Morley). Έπειτα από τρία χρόνια (1964) σχημάτισε στην πρωτεύουσα του νησιού, Κίνγκστον, ένα μουσικό συγκρότημα, με την ονομασία Wailin’ Wailers, σε συνεργασία με τους Πίτερ Τος, Μπάνι Λίβινγκστον (αργότερα έγινε γνωστός ως Μπάνι Γουέιλερ), Τζούνιορ Μπρεϊδγουέιτ, Τσέρι Σμιθ και Μπέβερλι Κέλσο. Το 1965 ηχογράφησαν τα πρώτα τους τραγούδια στα περίφημα Studio One του Κίνγκστον, στο δημοφιλές εκείνη την περίοδο ύφος ska-rocksteady. Το τραγούδι τους με τον τίτλο «Simmer Down» σημείωσε μεγάλη επιτυχία στην Τζαμάικα, γεγονός το οποίο δεν στάθηκε ωστόσο ικανό για να βγάλει από την οικονομική δυσπραγία τα μέλη του γκρουπ. Το 1966 ο Μ. παντρεύτηκε την Αλφαρίτα Κονστάντια Άντερσον (μετέπειτα Ρίτα Μάρλει) και τον ίδιο χρόνο ταξίδεψε στις ΗΠΑ, ασκώντας διάφορα επαγγέλματα με σκοπό την εξοικονόμηση χρημάτων για την επανασυγκρότηση του μουσικού του σχήματος. Το 1967 επέστρεψε στην Τζαμάικα και ίδρυσε την εταιρεία Wailin’ Sound, ενώ παράλληλα επανασυνδέθηκε με τους Τος και Γουέιλερ (ως Wailers πλέον), ηχογραφώντας συνολικά 11 σινγκλ για λογαριασμό της τοπικής εταιρείας Beverley. Όμως, τον ίδιο χρόνο συνελήφθη για κατοχή μαριχουάνας και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 μηνών. Το 1969 οι Wailers συνεργάστηκαν με τον διάσημο Τζαμαϊκανό παραγωγό Λι Σκρατς Πέρι, ο οποίος τους μύησε στον ρασταφαριανισμό, μια ιδιότυπη χριστιανική αίρεση της Τζαμάικα που είχε ως βασική αρχή την επιστροφή των μαύρων στη μητέρα-πατρίδα Αφρική (Έξοδος), με κεντρικό πρόσωπο τον τότε αυτοκράτορα της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σελασιέ. Το 1972, ένας Βρετανός παραγωγός, γεννημένος στην Τζαμάικα, υπέγραψε στη σχετικά νεοϊδρυθείσα εταιρεία του Island, συμβόλαιο πολυεθνικής διανομής με τους Wailers, οι οποίοι τότε, εκτός των Μ., Γουέιλερ (τραγούδι) και Τος (κιθάρα) περιελάμβαναν τους αδελφούς Άστον, τον Κάρλτον (ντραμς) και τον Άστον (μπάσο). Οι Wailers ηχογράφησαν δύο δίσκους –Catch a Fire και Burnin’– ο πρωτοποριακός ρέγκε ήχος των οποίων κίνησε αμέσως το ενδιαφέρον του κοινού. Το 1974 το συγκρότημα απέκτησε διεθνή φήμη, όταν ο Έρικ Κλάπτον (βλ. λ.) γνώρισε επιτυχία στις ΗΠΑ και στη Βρετανία με τη διασκευή του τραγουδιού του Μ., I Shot the Sheriff. Ο Μ. αναγνωρίστηκε ως κορυφαίος συνθέτης, ωστόσο η διαρκής προβολή του εις βάρος των άλλων μελών του συγκροτήματος, οδήγησε στην αποχώρηση του Τος και του Γουέιλερ. Ο Μ. παρέμεινε ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του γκρουπ, στο οποίο συμμετείχε πλέον και το φωνητικό τρίο των I-Threes, με τη γυναίκα του, Ρίτα. Στη συνέχεια κυκλοφόρησε μία σειρά δίσκων που σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία, το Live, το Natty Dread και το Rastaman Vibration. Τον Δεκέμβριο του 1976 έγινε αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον του και ο Μ., θορυβημένος, αποφάσισε να μετακομίσει στη Φλόριντα των ΗΠΑ, όπου ηχογράφησε τον δίσκο Exodus. Τον επόμενο χρόνο υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση όγκου από το πόδι, ο οποίος είχε δημιουργήθηκε από μια ανοιχτή πληγή κατά τη διάρκεια τραυματισμού του σε ποδοσφαιρικό αγώνα (που προκάλεσε τελικά και τον θάνατό του). Το 1978 συμμετείχε σε μια συναυλία (One Love Peace Concert) στη σπαρασσόμενη από εμφύλιες συγκρούσεις Τζαμάικα, όπου σε μια συμβολική χειρονομία ζήτησε από τον πρωθυπουργό και τον ηγέτη της αντιπολίτευσης να δώσουν τα χέρια. Το 1980 έλαβε μέρος στους εορτασμούς για την ανεξαρτησία της Ζιμπάμπουε και αργότερα πραγματοποίησε μια μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία που στέφθηκε με επιτυχία, χάρη στο νέο τραγούδι του Could You Be Loved. Τον Νοέμβριο του 1980 βαπτίστηκε ρασταφάρι στην Αιθιοπική ορθόδοξη εκκλησία του Κίνγκστον και μετονομάστηκε Μπερχάνε Σελασιέ. Πέθανε στις 11 Μαΐου του επόμενου χρόνου σε νοσοκομείο του Μαϊάμι, ύστερα από μετάσταση του όγκου στον πνεύμονα, και τάφηκε σε πάνδημη κηδεία έπειτα από δέκα μέρες στη γενέτειρά του, Σεντ Ανς. Μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε ο δίσκος με τον τίτλο Legend (1984), ο οποίος περιείχε τις μεγαλύτερες επιτυχίες του. Το 1987 δολοφονήθηκαν, σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και για άλλες αιτίες, ο Τος και ο Κάρλτον Μπάρετ, ενώ τα υπόλοιπα μέλη του γκρουπ αντιδικούσαν με τη σύζυγο του Μ. Ρίτα σχετικά με τα δικαιώματα από τα τραγούδια των Wailers. Το 1990, η ημερομηνία γέννησής του (6 Φεβρουαρίου) ανακηρύχθηκε μέρα εθνικής γιορτής στην Τζαμάικα, ενώ ο ίδιος θεωρήθηκε σύμβολο της χώρας του.